«MEYDAN GÜNDƏLİYİ». 4 MART 1988

4 mart 1988. 

Mətbuat artıq nisbətən sakitləşib, rəsmi xəbərlər, demək olar ki, yoxdur. Ancaq bugünkü“Pravda”da tanka daş atan Fələstin uşağının taleyi təsvir olunub. Baxdım və Sumqayıtda tankaltında xıncım-xıncım olmuş texniki peşə məktəblərinin uşaqları gözlərim önünə gəldi. (Bu güneşitdim ki, tankda belə vəhşilik eləyən əsgəri sumqayıtlılar tapıb öldürüblər). Bugünün respublika miqyaslı hadisələri içərisində Azərbaycan SSR EA-da (əsas bina) MərkəziKomitə katibi R. Mehdiyevlə görüşü göstərmək olar.Geniş mə lumat toplaya bilmədiyim dünənki yığıncaqda, sən demə, elə başlıca məsələ buolub ki, MK katibi Akademiyaya gəlsin, sözümüzü deyək (Ziya Bünyadov tələb edib).İclas xəbərini eşidən kimi taksiyə oturub Nərimanov prospektinə cumdum.

Реклама

«MEYDAN GÜNDƏLİYİ». 2 MART 1990

2 mart 1990.

Şəhidlərin qırxı günüdür. Evdə vacib işim olduğundan şəhidlərin ziyarətinə gecikdim. Mərasim saat 12-də başlayıb, mənisə 1-ə işləmiş çıxışları eşitməyə başladım. Gecikməyimə bu da səbəb oldu ki, “Azərbaycan”ın yeni nömrəsi çıxıb və hamı qəzet köşkləri qarşısında növbəyə düzülüb. Bu nömrədə AXC-nin tətili dayandırmaq haqqında axşam “Azadlıq” radiosunda oxunmuş bəyanatı da dərc edilib. Yol boyuçoxlarının əlində bu qəzeti görürdüm.“Bakı soveti” metrosunun qarşısından keçib Lermontov küçəsinə düşdüm (köhnə MK binasının qabağı ilə). Dağüstü park tərəfdən o qədər adam gəlirdi ki, ilk baxışda ziyarətin başa çatdığı-nıdüşünmək olardı. Hər yan al-əlvan qərənfillərə bürünmüşdü. Xalqın kədəri hədsiz idi. Şəhidləriziyarət edəndən sonra evə qayıtdım.Bütün Azərbaycan ailələri kimi biz də şəhidlərin qırxı ilə bağlı evdə təziyə məclisi düzəltmişdik.Rayondan məhz bunun üçün gəlmiş anam Ruqiyyə xeyrat plovu bişirmişdi. İsmayıllı rayonunun Topçu kəndindən olan fəal cəbhəçi, dostum Şükür Rəhimov da universitetin işçisi olan oğlu Rəhimləbirgə bizdə idi.Şükür müəllim həddən artıq həssas adamdır. Mən ona Topçuda müəllim işlədiyim 3 ildə (onda o,məktəbimizin direktoru, özü də çox bacarıqlı direktoru idi) yaxşı bələd olmuşam. O, 1988-dənüzübəri Bakıda keçirilən bütün mitinqlərdə iştirak edib, bundan ötrü çox vaxt hətta maşın tutaraqBakıya gəlib. Mitinqlərdə onu dəfələrlə mən də görmüşəm.Bu gün bizdəki kişi xeylaqlarının hamısı: Şükür müəllim də, mən də, qardaşım Xaləddin də,Rəhim də saqqallıyıq. Əslində Azərbaycan kişilə-rinin böyük əksəriyyəti 20 Yanvardan sonraşəhidlərin qırxınadək saqqal saxlamağa söz verib və buna əməl edib.Məni və Xaləddini belə saqqalı görəndə anam əvvvəlcə kövrəlib ağla-dı, bir qədərdən sonratoxtadı.Nə isə, Şükür müəllimlə dünyanın bu çalxantılı, göynərtili duru-mundan çox danışdıq, azadlığımızuğrunda şəhid olanlarımızın xatirə-lərini dualarla yad etdikSƏNƏD «“Azadlıq” radiosu ilə Məhəmməd Hatəmi çıxış edərək bildirmişdir ki, Azərbaycan matəm elanetmişdir. O demişdir ki, rus ordusu Bakı xəstəxanaların-dan ölənlərin meyitlərini xəlvətcə çıxarıb  

yandırır və gözdən itirirlər ki, şəhidlərin sayı azaldılsın. Hatəmi bunu da demişdir ki, Azərbaycantorpağında bütün kişilər qırx gün saqqal buraxacaqlar».[“Şərq qapısı” qəz. (Naxçıvan Respublikasının qəzeti), 23 yanvar 1990].

«MEYDAN GÜNDƏLİYİ»: 28-29 DEKABR 1989

28 dekabr 1989.SSRİ xalq deputatları qurultayı 1979-cu ilin dekabrında Sovet qoşunlarını Əfqanıstanayeritmək haqqında qərarın “mənəvi və siyasi cəhət-dən pislənməyə layiq” olduğunu bildirib. 

29 dekabr 1989.Cəlilabad hadisələri öz zirvəsinə çatıb. “Azadlıq” bu rayonda baş verənləri diqqətlə izləyir. 

«MEYDAN GÜNDƏLİYİ»: 29 NOYABR 1988

29 NOYABR 1988.

13.00. Yataqxana qonşularəm Nazım və Qurbanla birgə aerokassaya gəldik baxmağa. İşəriadamla dolu idi. Bayır qapının birinin ağzı yalnız ermənilərlə dolmuşdur. Qapıda rusca yazıvardı: “6 zal – prodaja biletov tolko na Yerevan”. Burada 200-300 erməni vardı. Gələndə“Elmlər Akademiyası” metro stansiyasındakı aerokassanın qarşısında da çoxlu adam yığışmışdı.Deyilənə görə, aeroportda da erməni əlindən tərpənmək mümkün deyil.13.10. Zorge küçəsində poliklinikaların yanından keçirik. Birinin qapısı ağzında qırmızı pilləüstündə yazılmışdır: “Tətilçilər, tibb işçiləri sizinlədir!”.

«MEYDAN GÜNDƏLİYİ». 18 NOYABR 1988

18 NOYABR 1988.Gecə meydanda 21 adam qalıb.Səhər saat 9-a 20 qalmış Lenin meydanına çatdım.8.42-da meydanda min nəfərə yaxın adam var (əsasən tələbələr). İçində qızlar da var.Gözlərindən yuxu tökülür.“Rədd olsun Araz boyu tikanlı məftillər!” və “30 milyonluq azəri xalqı, azadlıq naminə birləşin!”şüarları axşamkı şuxluqla durur. Yeni şüar da gördüm: “Ermənilərə qarşı milli cəbhə yaratmaq!”.Uzun ağ parçaya “Öldü var, döndü yox!!!” yazılıb divara vurulub, yumruq şəkli də çəkilib.Meydanda tonqal yerləri qaralır.

«MEYDAN GÜNDƏLİYİ»: 22-27 SENTYABR 1988

22-27 sentyabr 1988. 

Stepanakertdə, Ermənistanda işləmirlər. Stepanakertdə azərbaycan-lıların evlərini yandırırlar (400 ev yandırılıb, qarət edilib). Azərbay-canlıları zorla köçürürlər. Dünən (26-sında) Stepanakertdən institutun müəllimi Zabil müəllim institutumuza zəng vurub,əbülfəzi axtarıb. Telefonu Möhsün götürüb. Zabil deyib ki, indi qapıda maşın dayanıb, mənədeyiblər ki, köç. Köçürmək istəyənlər erməni milisləri ilə rus əsgərləridir. Hərbi vəziyyətdən istifadə edirlər. Bəli, ruslar böyük fırıldaq işlədirlər. İki-üç gün qabaq Ağdam gəncləri Sadıq Murtuzayevin yanına gedib deyiblər ki, daha sənə inanmırıq. Artıq bizim qarşımızı saxlayabilməyəcəksən.“Litqazeta” Heydər əliyevə qarşı fitnəkar yazı verib (21.IX.1988).Mənsurgili72 300 manat cərimə ediblər. Bu gün (27) saat 5-in yarısında Fuad Musayev əbülfəz bəygili qəbul etməlidir. (Stepanakert hadisələri ilə, azərbaycanlıları köçürməklə bağlı olaraq). Bugünkü qəzetlərdə (“Bak.rab.”, “Vışka”) Midhət Abbasovla dəstəsinin Mənsurgilə qarşı yazısıverilib.

«MEYDAN GÜNDƏLİYİ»: 20-21 SENTYABR 1988

20 sentyabr 1988.

əlyazmalar İnstitutunda iclas.

 Bu məlumatlar verildi. 18-ində Yerevan və Stepanakertdə mitinqlər olub. Stepanakertdə 30-40 minlik. Daşnakpartiyasının və Estoniyanın da bayrağını asıblar. Xocalı qədim mədəniyyətli Azərbaycan kəndidir. İçindən 5 yük maşını keçib. İçində qatlama çarpayılar olub. Altını yoxlamaq istəyiblər. Maşında Ermənistanla bağlı şüarlar olub. “Jiquli”də olan bir erməni maşına minib qaçıb mitinqə. Oradan hücum ediblər Xocalıya. əsgərlər qarşısını almağa çalışıblar. Yenə 300 nəfər özünü bura çatdıra bilib. Yaralanan 25 nəfərdən 21-i erməni, 4-ü bizdəndir. Estoniya, Latviya və Moldaviyadan gələn nümayəndələr çıxış ediblər. Bayrağı dəyişməyi tələb edirlər. SSRİ-dən ayrılmaq istəyirlər. Dünən axşam saat 8-də Vəzirov Dzerjinski klubunda görüşü keçirib. Poğosyan deyib ki, hər yerdə, hər işdə azərbaycanlılardan ayrılmalıyıq. O, insanlıq simasını da itirib.Sessiya qərar çıxarıb ki, 1 nəfər gəlmə (Ermənistandan) azərbaycan-lını Dağlıq Qarabağa yazmaq olmaz. Bunun üstündə Şuşanın katibi Niyaz Hacıyevin davası düşüb. Onu da bununüstündə işdən çıxarıblar.Oktyabrın 1-inədək dərsləri saxlayıblar.Yerevanda rusca oxuyanları döyüblər. Rusları qanundankənar e lan edirlər.Manuçarov qəbir daşı düzəldən sexin müdiridir. Moskvadan gəlib yoxlayıblar. Milyonlarlayeyinti aşkar ediblər. Camaat onu tutmağa qoymur. Erməni ölülərini qəbiristanlığa qoymayıblarki, Manuçarova söz deyiblər.Stepanakertdə beş ev (4-ü azərbaycanlı, 1-i erməni) yanıb, Xocalıda da evlər yanıb. Vəzirov Qorbaçov, Yakovlev və Liqaçovla söhbət edib. Deyiblər ki, sərt qərarlar qəbuledəcəklər. Yerevanda 4 dəfə, Stepanakertdə 2 dəfə əsgəri qüvvəni artırıblar.Yenidən partbiletləri, komsomol biletlərini yandırırlar.Gündə 8-10 dəfə uçan Yerevan-Stepanakert təyyarə marşrutu var. İndi 4-ə endiriblər.Aeroport deyir ki, planım kəsirdə qalıb. Bakının ən ucqar guşəsinə 10 dəqiqə — yarım saatdan sonra əsgəri qüvvə gələ bilər. Mitinq olsa silah işlədiləcək (Vəli Məmmədov deyib). Srağagün dahi şairimiz Məhəmmədhüseyn Şəhriyar rəhmətə gedib.

 21 sentyabr 1988. Dünən Vazgenə Qırmızı əmək Bayrağı ordeni verdilər. “Vremya” gös-tərdi. “İzvestiya” da məlumat verib.

 

MEYDAN GÜNDƏLİYİ: 8 SENTYABR 1991

8 sentyabr 1991.Azadlıq meydanı (prezident seçkisi günü).AXC-nin mitinqi. İsa Qəmbərovun atası Yunis bəy dünən vəfat etdiyinə görə bu mitinqi Abbas Abdulla aparır. Məngecikmişəm. Təxminən 5-in yarısında başlayıb.17.10. Vaqif Səmədoğlu danışır.

«MEYDAN GÜNDƏLİYİ»: 1-10 AVQUST 1990

1 avqust 1990. SƏNƏDBakı şəhəri komendantının əmri N:4  31 iyul 1990-cı il Respublika zəhmətkeşlərinin və ziyalılarının arzusunu və Bakı şəhərində vəziyyətin sabitləşməyədoğru meyl etdiyini nəzərə alaraq Azərbaycan Xalq Cəbhəsi-nin “Azadlıq” qəzeti yenidən buraxılsın.

Bakı şəhərinin komendantı, polkovnik V.Z. BÜNYADOV. 

«MEYDAN GÜNDƏLİYİ»: 13-18 İYUL 1990

13 iyul 1990. Bu gün Ağamalı Sadiq və Səfər Alışarlının im-zaladıqları ikinci “Azadlıq” çıxıb (150min nüsxə).Bu nömrədə “Demokratik Azərbaycan” seçki bloku haqqında geniş məlu-mat, seçkilərlə bağlıyazılar, “Zamanın tələbiylə Şimali Azərbaycan Demokra-tik Partiyası” başlığı altında ŞADP-nin təsiskomitəsinin üzvü İsa Qəmbərovla müsahibə və b. materiallar verilib.

14 iyul 1990. Bakının komendantı “Azadlıq” qəzetini yenə bağladı!