14 APREL — GÖRKƏMLİ ALİM VƏ CƏRRAH RƏŞİD TALIŞİNSKİNİN XATİRƏ GÜNÜ

Rəşid Rüstəm oğlu Talışinski — tibb elmləri doktoru, professor, məşhur Azərbaycan alimidir.

R.R.Talışinski 1928-ci il sentyabrın 13-də Bakıda həkim ailəsində anadan olmuşdur. 1953-cü ildə o, Azərbaycan Tibb İnstitutunu bitirdikdən sonra Tacikistanda iş fəaliyyətinə başlamışdır. 1953-1956-cı illərdə o, Orconikidzeabad rayon xəstəxanasında cərrah işləmişdir. 1956-1958-ci illərdə isə Semaşko adına Bakı klinik xəstəxanasında (hazırda Klinik Tibbi Mərkəzi) təcili cərrahiyyə şöbəsinin ordinatoru və travmatologiya şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışmışdır.

Yüksək səviyyəli ortoped-travmatoloq, alim kimi Ukraynanın Xarkov şəhərində yetişmişdir. O, 1958-ci ildə Ukrayna Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun travmaaologiya və ortopediya kafedrasının assistenti seçilmişdir. 1962-ci ildə Moskva Mərkəzi Travmotologiya və Ortopediya İnstitutunda «Döş fəqərələrinə transplevral müdaxilənin anatomik-cərrahi əsaslanması» mövzusunda tibb elmləri namizədi dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1963-cü ildə dosent elmi adını almışdır. 1968-ci ildə Moskva Mərkəzi Travmatologiya və Ortopediya İnstitutunda «Geniş sümük və oynaq qüsurlarının homoplastikası» mövzusunda dissertasiya müdafıə etmiş və tibb elmləri doktoru elmi dərəcəsini almışdır.

R.R.Talışinski 1969-cu ildən M.İ.Sitenko adına Xarkov Travmotologiya və Ortopediya İnstitutunun ortopediya və bərpaedici cərrahiyyə şöbəsinin rəhbəri və Xarkov vilayətinin baş travmatoloqu işləmişdir. 1972-ci ildə professor elmi adına layiq görülmüşdür. 1973-cü ildə professor Talışinski vətənə qayıtmış və 1973-cü ildən 1975-ci ilə kimi Azərbaycan ET Ftiziatriya İnstitutunun klinik şöbəsinə rəhbərlik etmişdir.

R.R.Talışinski yüksək səviyyəli mütəxəssis, görkəmli cərrah idi. Onun geniş dünyagörüşü ətrafında olan insanları valeh edirdi. O yeni fikirlər və ideyaların daşıyıçısı idi. R.R.Talışinski çanaq sümüklərində cərrahiyyə əməliyyatlannın əsasını qoyanlardan biri idi. Döş fəqərələrində və çanaq sümüklərində aparılan 2 cərrahi müdaxilə onun adını daşıyır və indiyə kimi geniş istifadə edilir. Professor R.Talışinski dünyada lazer şüalanmasının sümük toxumasına təsiri haqqında ilk elmi əsər yazmışdır. Ortopedlər axill vətərinin uzadılması ilə əlaqədar əməliyyatlar zamanı məhz onun üsuluna üstünlük verirlər. Professor Talışinski əzələ plastikası üsulunun, oma endoprotezinin müəllifi olmuşdur. Onun rəhbərliyi ilə 11 namizədlik və 2 doktorluq dissertasiyası müdafiə olunmuşdur. O, 144 əsərin o cümlədən, «Döş və bel fəqərələrində cərrahi müdaxilələr» (Moskva, 1968), «Sümük şişlərinin müalicəsində homoplastika» (Kiyev, 1973) adh 2 monoqrafiyalarının müəllifi idi. Digər monoqrafiyada isə fəsl müəllifi olmuşdur.

Onun elmi işlərinə M.V.Volkov, Q.A.İlizarov, A.P.Skoblin, V.F.Trubnikov, V.D.Çaklin, İ.A.Movsoviç və digər məşhur alimlər əsərlərində istinad edirlər. O, 10 ixtiraya müəlliflik şahadətnəməsinin sahibidir və «Əməkdar ixtiraçı» medalı ilə təltif edilmişdir. R.R.Talışinski 1975-çi ildən 1988-ci ilədək Azərbaycan Travmatoloqlar və Ortopedlər Elmi Cəmiyyətinin sədri olmuşdur.

R.R.Talışinski 1988-ci il aprelin 14-də vəfat etmişdir.

Реклама

14 АПРЕЛЯ — ДЕНЬ ПАМЯТИ ВЫДАЮЩЕГОСЯ УЧЕНОГО ХИРУРГА РАШИДА ТАЛЫШИНСКОГО

Рашид Рустам оглы Талышинский (Rəshid Talishinski) — Доктор медицинских наук, профессор, ученый с мировым именем.

Профессор Рашид Рустам оглы Талышинский — признанный корифей травматологии и ортопедии, ученый с мировым именем, был одним из создателей концепции травматолого-ортопедической службы в Советском Союзе.

Рашид Рустам оглы Талышинский родился 13 сентября 1928 год в г. Баку в семье врача, потомка Талышских ханов. Рашид Талышинский получил разностороннее образование на русском и азербайджанском языках, помимо школьных занятий он занимался с гувернанткой — немкой, благодаря чему свободно владел немецким языком и играл на скрипке. В 1953 году после окончания Азербайджанского медицинского института приступил к трудовой деятельности в Таджикистане. В 1953-1956 годах работал хирургом в больнице Орджоникидзеабадского района. Администрация района выдала ему лошадь, так как он был единственным хирургом на достаточно большом участке Памирского тракта.

В 1956-1958 годах Рашид Талышинский был ординатором в отделении неотложной хирургии и заведующим отделением травматологии в Бакинской клинической больнице имени Семашко (ныне Клинический медицинский центр).

В 1956-1958 годах был ординатором в отделении неотложной хирургии и заведующим отделением травматологии в бакинской клинической больнице имени Семашко (ныне Клинический медицинский центр). Здесь ему довелось работать под руководством великого хирурга, в дальнейшем первого президента академии наук Азербайджана, академика М. М. Миргасимова. В качестве ортопеда-травматолога, ученого высокого уровня он сформировался в украинском городе Харьков.

В 1958 году Р.Р.Талышинский был избран ассистентом кафедры травматологии и ортопедии Украинского государственного Института усовершенствования врачей. Период работы в Украине совпал с формированием Рашида Талышинского как ортопеда-травматолога, ученого высокого уровня. Здесь он работал под руководством таких признанных корифеев, как академик Н. П. Новаченко и А. А. Корж.

В 1962 году защитил в Московском центральном институте травматологии и ортопедии кандидатскую диссертацию на тему «Анатомо-хирургическое обоснование чрезплевральных доступов к телам грудных позвонков».

В 1963 году получил звание доцента. На № съезде травматологов и ортопедов СССР в Москве в 1962 г. произошла встреча Рашида Талышинского и профессора Лоренца Бёлера (Lorenz Böhler) . После обмена мнениями о концепции развития травматологии и ортопедии, профессор Бёлер пригласил Рашида Талышинского работать к себе в Венскую клинику. Но в условиях “железного занавеса” это было невозможно.

Защитив в 1968 году в Московском центральном институте травматологии и ортопедии диссертацию на тему «Гомопластика крупных костных и суставных дефектов «, получил научную степень доктора медицинских наук. С 1969 года Р.Р.Талышинский работал заведующим отделением ортопедии и восстановительной хирургии в Харьковском институте травматологии и ортопедии имени М.И.Ситенко и был главным травматологом Харьковской области. В 1972 году получил ученое звание профессора. В 1973 году профессор Талышинский вернулся на родину и с 1973 по 1975 годы руководил клиническим отделением в Азербайджанском Научно-Исследовательском Институте Фтизиатрии.

С 1975 по 1988 гг. Рашид Талышинский заведовал кафедрой травматологии и ортопедии Азербайджанского Государственного Института Усовершенствования Врачей.

Р.Р.Талышинский был корифеем травматологии и ортопедии, хирургом- виртуозом, одним из тех, кто заложил основы хирургии тазовых костей.

Его именем названы хирургические доступы, способ фиксации костей, операции и различные устройства.

Профессор Р.Талышинский был автором первого в мире научного труда о влиянии лазерного излучения на костную ткань. Профессор разработал 3 хирургических доступа — чресплевральный к телам грудных позвонков, к малому вертелу и тазовый при удалении лобковой и седалищной костей, они до сих пор успешно применяются как в ортопедии, так и при ряде вертебрологических и онко-ортопедических операций.

Удлинением ахиллесова сухожилия по Талышинскому получило такое широкое распространение, что ортопеды, используя эту методику, порою не знают имени автора.

Среди его изобретений и открытий — эндопротез крестца, способ фиксации костей, оригинальный способ ахиллотомии, способ лечения опухолей крестца, способ соединения костей, способ пластики костной полости при лечении остеомиелита, способ мышечной пластики костной полости в боковой массе крестца, способ стимуляции остеогенеза, устройство для формирования канала в костной ткани, устройство для введения внутрикостного фиксатора, устройство Талышинского для реабилитации стопы при переломах, аппарат для разработки суставов и многое другое.

Под его руководством были защищены 11 кандидатских и 2 докторские диссертации. Он был автором 144 трудов, в том числе двух монографий — «Хирургические вмешательства на грудных и поясничных позвонках» (Москва, 1968) и «Гомопластика в лечении костных опухолей» (Киев, 1973). В другой же монографии Р.Р.Талышинский был автором главы. Неоднократно возглавлял Научное общество травматологов и ортопедов Азербайджана.

На его научные работы имеются ссылки в трудах М.В.Волкова, Г.А.Илизарова, А.П.Скобина, В.Ф.Трубникова, В.Д.Чаклина, И.А.Мовсовича и других известных ученых. Р.Р.Талышинский получил 10 авторских свидетельств на изобретения.

ВИКИПЕДИЯапреля 

PROFESSOR RƏŞİD TALIŞİNSKİDƏN BİR XATİRƏ

Məşhur Azərbaycan alimi, virtuoz travmotoloq-ortoped Rəşid Talışinski haqqında Vikipediyada Azərbaycan və rus dilində yaxşı məqalələr var, ancaq, təəssüf ki, onların heç birində doktor Şarovanın adı çəkilmir.

Rəşid Talışinski 30-50-ci illərdə Bakıda yaxşı tanınan veneroloq Rüstəm Talışinskinin oğludur. Sabir Talışinski danışırdı ki, hələ Bağırov dövründə respublika rəhbərliyindən olan adamlar xəlvətcə atasının yanında cinsi xəstəliklərdən müalicə olnurmuşlar… Rüstəm Talışinski avtomibil qəzasında həlak olub.

Rəşid kiçik yaşından anasız qalıb. Anasının atası Sovetdən qabaq böyük tacir imiş, ya iyirminci illərin axırında, ya da otuzuncu illərin əvvəlində ailəsini, o cümlədən Rəşidin anasını da götürüb köçüb İrana. Rəşid qalıb atasıyla. Doktor Rüstəm bir müddət sonra Omsk tibb institutunun məzunu, əslən samaralı olan göz həkimi Klavdiya Fleqontovna Şarova ilə evlənir. Doktor Rüstəmin Klavdiyadan üç oğlu olur: İsgəndər, Sabir, Əli (Oleq). Əlbəttə, doktor Şarova Rəşidə də analıq edir.

Klavdiya Fleqontovna ömrünün çoxunu Xıllıda, sonra Salyanda yaşamış, burda göz xəstəxanalarına başçılıq etmiş və Azərbaycanın əməkdar həkimi adına layiq görülmüşdü. Yetmişinci illərin axırlarına yaxın bir neçə dəfə Salyana qonaq gəlmiş Rəşid Talışinskini görmək mənə qismət olub. Professor Rəşid Klavdiya Fleqontovnanı çox sevir, ona nəvazişlə, uşaqqlıqdan adət etdiyi kimi, “Koka” deyirdi. Doktor Şarova Rəşidi öz doğma oğlanlarından ayırmır, onun yüksəlişiylə fəxr edirdi.

                PROFESSOR TALIŞİNSKİDƏN BİR HEKAYƏ

        Rəşid Talışinski Bakıda tibb institutunu qurtarandan sonra üç il Tacikistanda işləmişdi. Salyanda qonaq olanda danışırdı ki, Tacikstana könüllü gedib. “Şəhərdə qalsaydım, nə öyrənəcəkdim? Əllinci illərdə aullarda hər cür xəstəliklə rastlaşmaq mümkün idi. Gənc həkimə də bu lazımdır”, -professor belə deyirdi.

Rəşid Talışinski ünsiyyətdə çox sadəydi, rus təhsilli olmasına, uzun müddət Ukraynada yaşamasına baxmayaraq, azərbaycanca gözəl danışırdı. Məzəli sözlü, hazırcavab adam idi. Professorun bir hekayəsi yaxşı yadımdadır.

“Mən Tacikstanda təzə işləməyə başlayanda gördüm ki, ən çox yayılan xəstəlik babasildir. Qadınlı-kişili hamıda vardı. Bunuhn səbəbini tezliklə öyrəndim. Bildim ki, aullarda “su başına” çıxanda su-zad götürmürlər, özlərini torpaqla sürtürlər. Başladım taciklər rasında aftafanı təbliğ eləməyə. Hamını da olmasa, çox adama aftafa götürməyi öyrətdim…”

X.X.

14 APREL — ŞƏHİD JURNALİST ALİ MUSTAFAYEVİN DOĞUM GÜNÜ

Mustafayev Alı Mustafa oğlu — telejurnalist, publisist, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar Jurnalisti, Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı.

Alı Mustafayev 1952-ci il 14 apreldə Qazax rayonunun Qazaxbəyli kəndində fəhlə ailəsində doğulmuşdur.  1971-1976-ci illərdə Bakı elektrik maşınqayırma zavodunda tokar işləmişdir. 1981-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirmişdir.

Ermənistan hərbi birləşmələrinin Azərbaycana hücumu dövründə Dağlıq Qarabağdan — qaynar nöqtələrdən, eləcə də yüksək dövlət səviyyəli rəsmi görüşlərdən hazırladığı müsahibə və reportajlarla rəğbət qazanmışdır. Moskva şəhərində Azərbaycan Respublikası Ali Məclisi tərəfindən parlament müxbiri olmuşdur (1989-1990).

1991-ci il fəaliyyətinə görə «İlin ən yaxşı jurnalisti» mükafatına layiq görülmüşdür.

1991-ci il 19 noyabrda Dağlıq Qarabağın Qarakənd kəndi yaxınlığında yüksək rütbəli dövlət nümayəndələrini aparan vertolyotun düşmən mərmisi tərəfindən vurulması ilə şəhid olmuşdur.

Ölümündən sonra Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 6 noyabr 1992-ci il tarixli 294 saylı fərmanı ilə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı fəxri adı verilmişdir.

vikipediya

 

GÖRKƏMLİ YAZIÇI VƏ DÖVLƏT XADİMİ NƏRİMAN NƏRİMANOVUN DOĞUM GÜNÜ

Nəriman Nərimanov 1913-cü ildə

Nərimanov Nəriman Kərbəlayi Nəcəf oğlu (14 aprel 1870, Tiflis,  mart, 1925, Moskva, Rusiya) — ictimai-siyasi xadim, yazıçı, publisist, Azərbaycan SSR-in ilk dövlət və hökumət başçısı, Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının ilk dövlət başçılarından biri, SSRİ MİK-in Sədri (1922-1925).

 O, bir maarifpərvər və dramaturq-yazıçı kimi Azərbaycan tarixində mühüm rol oynamış, ilk qiraətxananı açmışdır. Ədəbiyyatçı kimi Azərbaycan milli romanının («Bahadır və Sona») və ilk tarixi faciənin («Nadir şah») banisi kimi qalır.

 Nəriman Nərimanov 1870-ci ildə Tiflis şəhərində anadan olmuşdur. 1890-cı ildə Qori seminariyasını, 1908-ci ildə Novorossiysk (Odessa) Universitetinin tibb fakültəsini bitirmişdir.

1905-ci ildə Sosial-Demokrat «Hümmət» təşkilatınnın rəhbərliyinə daxil olmuş, Rusiya Sosial-Demokrat Fəhlə (bolşeviklər) Partiyasının (RSDF(b)P) məramnaməsini azərbaycan dilinə çevirmişdir. 1909-cü ildə həbs olunaraq Həştərxan şəhərinə sürgün edilmişdir.

1913-cü ildə Bakıya qayıdan Nərimanov fəhlələr arasında təbliğatla məşğul olmuşdur.

Artıq 1917-ci ildə N.Nərimanov «Hümmət» Təşkilatı Mərkəzi Komitəsinin sədri və RSDF(b)P Bakı Komitəsinin üzvü, «Hümmət» qəzetinin baş redaktoru idi.

1918-ci ilin martında Nərimanov Bakı Sovetində şəhər təsərrüfatı üzrə xalq komissarı təyin olunur. Həmin ilin iyun ayında ağır xəstəliklə əlaqədar olaraq Həştərxan şəhərinə müalicəyə göndərilir. Sağaldıqdan sonra həmin şəhərdə bir sıra partiya orqanlarında çalışır. Nərimanov 1919-cu ildə Moskvaya çağırılaraq RSFSR Xalq Xarici İşlər Komissarlığında (XİN) Şərq məsələləri üzrə Xalq komissarının müavini vəzifəsinə təyin edilir.

28 aprel 1920-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti süqut etdikdən və Azərbaycan SSR elan edildikdən sonra N.Nərimanov Azərbaycan SSR Müvəqqəti İnqilabı Komitəsinin Sədri və Xalq Komissarları Sovetinin Sədri vəzifəsini tutur.

1922-ci ildə SSRİ yarandıqdan sonra SSRİ Mərkəzi İcrayyə Komitəsinin sədrlərindən biri seçilir. Nərimanov 1925-ci ildə müəmmalı şəkildə ölmüş və Moskvada Kremlin divarları yaxınlığında dəfn edilmişdir.

vikipediya

«Nadir şah» faciəsi burda: http://www.azadliq.org/content/article/3554851.html